The Mercator world map of 1569 is titled Nova et Aucta Orbis Terrae Descriptio ad Usum Navigantium Emendate Accommodata (Renaissance Latin for "New and more complete representation of the terrestrial globe properly adapted for use in navigation").
The framed map legends (or cartouches) cover a wide variety of topics: a dedication to his patron and a copyright statement; discussions of rhumb lines; great circles and distances; comments on some of the major rivers; accounts of fictitious geography of the north pole and the southern continent.
It was photographically reproduced at a reduced scale by Wilhelm Kruecken in 1992; more recently (2011) he has produced a full-scale and full sized (202×124 cm) reproduction of the map along with a five volume account (in German) covering all aspects of Mercator's work.
Earlier cartographers of world maps had largely ignored the more accurate practical charts of sailors, and vice versa, but the age of discovery, from the closing decades of the fifteenth century, brought together these two traditions in the person of Mercator.
[39] His biographer, Walter Ghim, explained that even though Mercator was not ignorant that the Austral continent still lay hidden and unknown, he believed it could be "demonstrated and proved by solid reasons and arguments to yield in its geometric proportions, size and weight, and importance to neither of the other two, nor possibly to be lesser or smaller, otherwise the constitution of the world could not hold together at its centre".
[40] Beyond Europe the interiors of the continents were unknown but Mercator struggled to combine the scattered data at his disposal into a harmonious whole in the map legends which speculate on the Asian Prester John and the courses of the Ganges, Nile and Niger.
Pax illic immota ducem comitata potentem Justitiam, et Pietas nullo tristata labore Jucundas, faciles, et amico plebis habenas Obsequio firmas faciunt, animique per omnes Fortunae eventus robur constanter adaugent Aspirante deo, nec si quid turbinis atri Invida virtutis commoto Acheronte ciebit Impietas, timor ullus adest, pater optimus ille Culmine qui mundi residens nutu omnia solo Cogit, opus regnumque suum non deseret unquam.
Jam quoque cum tali regitur moderamine civis Non timit insidias, non horrida bella, famemque Squalentem indignis sycophantae morsibus ansae Praecisae, Pietas et Pax soror omne malignum Blanda terit facinus retegitve inoxia turba Sola tenet laudem, solis qui dona sequuntur In commune bonum sua conceduntur honores, Improbitas despecta jacet, virtutis armorem Passim exempla movent, et amanter foedera nectunt Mutua sollicitos regi servire deoque.
There undisturbed Peace, companying with all-powerful Justice which guides it, and Piety, which no trials have cast down, make the curb pleasant, easy and firm thanks to the loving obedience of the peoples and, by Divine favour, hearts ever become greater, come such fortune as may; and though Impiousness, the enemy of virtue, causing Acheron to riot, raises some gloomy disorder, no terror is felt: this allgood Father who, residing on the crest of the world, orders all things by a nod of His head, will never desert His works or His kingdom.
In marinis nauclerorum tabulis gradus longitudinum per omnes parallelos usque in polum crescunt supra sphaericam rationem, nam perpetuo aequales manent gradibus aequatoris, at gradus latitudinum minime crescunt, quare ibi quoque distrahi enormiter figuras regionum necesse est, et vel longitudines ac latitudines, vel directiones distantiasque a vero aberrare, et cum magni ea causa errores committantur, ille caput est, quod trium locorum inscriptione ex uno aequinoctialis latere facta secundum triangularem aliquam dispositionem, si medius quivis extremis justa directione et distantia respondeat, impossibile sit extremos similiter inter se respondere, quibus consideratis gradus latitudinum versus utrumque polum paulatim auximus pro incremento parallelorum supra rationem quam habent ad aequinoctialem, quo id consecuti sumus, ut quomodocunque quis duos tres pluresve locos inscribat, modo ex his 4: differentia longitudinis, differentia latitudinis, distantia, directione, duo quaelibet in unoquoque loco ad alterum collato observet, recte se habebunt omnia in cujuslibet loci ad quemlibet collatione, et nullus uspiam error commissus reperietur, quem in vulgaribus naucleorum tabulis multis modis potissimum in majoribus latitudinibus admitti necesse est.Alterum quod intendimus fuit, ut terrarum situs magnitudines locorumque distantias juxta ipsam veritatem quantum assequi licet exhiberemus, in hoc extremam diligentiam impendimus, marinas Castellanorum Portogalensiumque tabulas, tum inter se, tum cum plerisque navigationibus impressis et scriptis conferentes, ex quibus omnibus aequabiliter inter se conciliatis hanc terrarum dimensionem et situm damus, secundum ea quae hactenus observata sunt et ad nostras manus pervenire potuerunt castigatissimum.Tertium quod tractandum suscepimus fuit: ostendere quae partes orbis et quousque veteribus innotuerint, quo antquae geographiae limites non ignorentur, et priscis saeculis suus honos deferatur.
Reliquus ambitus septentrionalis a Plinio transcensis Riphaeis jugis describitur, et ex sinistro littore Scythici oceani Norvegiam Suediam et Finlandiam sub nominibus Balthia Basilia Scandinavia et Eningia perlustrat lib :4. cap :13, sed tanquam insulas, quod isthmum qui Finnicum sinum a Grandvico disjungit ignoraret.
Quod item reliquum erat Africae a Prasso promontorio ad sinum Hespericum, Jubae regis testimonio circumnavigabile dicit lib :6. cap :29, assignatis etiam aliquot stationibus ejus navigationis qua ex India in Mauretaniam itur.
Et multo antea, ut est apud Herodotum: lib :4, jussu Nechaonis, Aegypti regis, Phoenices quidam Arabico sinu egressi bienno Africam usque ad columnas Herculis circumnavigarunt.
Certum est igitur oceano cingi continentem nostram, et a veteribus ambitum ejus notum, ac pro maxima parte descriptum esse ipsorum autoritate constat, quare manifestum est errare eos qui novam Indiam cum Asia continentem faciunt, quemadmodum et eos qui Portogalensium navigationes Asiaticas longe Ptolemei descriptionem superare affirmant cum juxta ea quae de Gangis et Aureae situ adferimus multum adhuc ab ejusdem termino distare eas constet.Firstly, to spread on a plane the surface of the sphere in such a way that the positions of places shall correspond on all sides with each other both in so far as true direction and distance are concerned and as concerns correct longitudes and latitudes; then, that the forms of the parts be retained, so far as is possible, such as they appear on the sphere.
Hic dum metueret succrescentes multitudinem et vires Sumongularum, hoc est aquaticorum Mongulorum, qui proprie Tartari dicebantur a Tartar flumine patrio, quanquam nec regem nec civitatem haberent sed pastores tantum essent et tributum annuum penderent, voluit illos in varias regiones dispergere quo rebellandi potentiam frangeret, verum illi cognationis et mutuae societatis jura relinquere nolentes conspiratione facta fugerunt versus aquilonem, amplam ibi et natura munitam regionem occupantes, in qua etiam negato tributo tueri se possent et libertatem vindicare.Post paucos vero annos, cum (ut habet Gulielmus Tripolitanus) gregibus imperatoris sui Vutcham graverentur caeteri Mongali, aut alioqui forte propter ereptum Tartarorum tributum vexarentur, faber quidam ferrarius Mongalus, nomine Chinchis communis injuriae pellendae et libertatis afferendae avidus Jecmongalos ad defectionem sollicitat, Tartaros revocat, et communicatis consiliis omnium consensu rex creatur anno Domini 1187, mox eas regiones quae citra Belgian montem erant invadens facile omnes adeptus est, quoniam ut erat prudens, recte victoria utebatur, in victos minime saeviebat, sed unicuique lubenter se submittendi et militiae operam suam communicanti vitam conjuges liberos et substantiam omnem salvam esse jubebat.
Cum inscriptionibus necessariis occupatus oceanus sufficientia directoria recipere nequat, et terra in qua eorundem non exiguus est usus nulla, coacti fuimus hoc Organum directorium addere, ut duorum quorumlibet locorum ad invicem respectus et habitudo inde peti possit.
Directio primum si notato situ secundi loci juxta longitudinis et latitudinis differentiam filum ex centro directorii ad aequidistantiam eorum locorum extendatur, parallelae enim lineae quaecunque in Organo ejusdem sunt directionis.
Distantia deinde per modum alia tabella contentum invenietur.Si secundus locus directionem cum differentia alterutra longitudinis vel latitudinis notam habuerit, ad eam directionem filum extendatur et ex priori loco circini ductu illa parallela linea fingatur, quae ubi notam differentiam compleverit, etiam distantiam notam faciet juxta rationem in alia tabella descriptam.Si secundus locus directionem et distantiam a primo notas habuerit, innotescent etiam differentiae latitudinis et longitudinis: Quaeratur directio eandem ab aequatore declinationem habens, quam locorum direction a meridiano, et in eadem a centro directionum tot gradus aequatoris mensurentur quot locorum distantia exigit, tum meridianus eos gradus terminans in aequatore quoque gradus differentiae latitudinis a centro directionum computandos terminabit.
Colligimus ergo continemtem australem longe versus septentrionem excurrere et fretum quoddam cum Java majore efficere, cui Johannes Mandevillanus, autor licet alioqui fabulosus, in situ tamen locorum non contemnendus, consentit cap : 108 mare Rubrum juxta Taprobanam et adjacentes regiones atque insulas ab Oceano orientali secludi inquiens [25°S | 130°O]Ludovico di Varthema, in Bk.3, on India, Chapt.27, reports that on the southern side of Java Major, to the southward, there are peoples who sail with their backs to our stars of the north until they find a day of but 4 hours, i.e. to the 63rd.
Thus we conclude, therefrom, that the Southern continent extends far to the northward and makes, with Java Major, a strait; John Mandeville, an author who, though he relates some fables, is not to be disregarded as concerns the positions of places, is of the same opinion when he declares, in chapter 108, that the Red Sea is separated from the Eastern Ocean near Taprobana and the neighbouring regions and isles.
Directionem vocamus lineam ab uno loco in alium sic ductam, ut cum quibusvis meridianis aequales angulos faciat, haec perpetuo oblique incurvatur in superficie sphaerae propter meridianorum ad se invicem inclinationem, atque inde in magnis distantiis, et potissimum circa borealiores partes distantia directionalis semper major est distantia plagali, in mediocribus vero, et maxime versus aequatorem sitis, non est notablis differentia, quare cum plagales distantiae sumendae circa aequatorem non excedunt 20 gradus maximi circuli, aut in climate Hispaniae et Galliae 15 gradus: aut in partibus septentrionalibus Europae et Asiae 8 vel 10, convenienter directionalibus distantiis pro plagalibus sive rectis utemur, alioqui et harum inquirendarum ratio tradi potest, sed operosior nec admodum necessaria.Distantiae ergo directionalis sic invenientur.
Consideretur quo nomine appelletur linea imaginaria inter duos locos extensa, hoc est cui in tabula scriptae lineae sit parallela, quod per circinum ex utroque loco in eandem lineam extenso explorabitur, deinde quae sit differentia latitudinis eorundem locorum, quae invenietur distantiam cujusque a proximo parallelo latitudinis in scalam graduum latitudinis transferendo; his duobus inventis quaeratur in aliquo directorio aequinoctiali imposito linea eodem angulo declinans ab aequinoctiali, quo linea imaginaria propositorum locorum a meridiano alterutrius, et a centro directorii computatis tot gradibus aequatoris quot erant in differentia latitudinis, ab extremo graduum ad proximum meridianum distentus circinus deorsum feratur altero pede semper eundem meridianum occupante, reliquo vero eundem aequidistanter comitante donec in inventam declinationis lineam incidat, ibi tum iste figatur, ille qui meridiano inhaerebat extendantur in centrum directorii, sic distentus circinus utroque pede aequatori applicetur, ac tum gradus intercepti indicabunt directionalem propositorum locorum distantiam, multiplicando numerum graduum per 15 si germanica miliaria quaerantur, per 60 si italica, per 20 gallica aut hispania communia.Haec distantiae inquirendae ratio per se quidem semper infallibilis est, sed in iis directionibus quae maxime ad parallelum latitudinis inclinantur incertior est circini applicatio propter nimis obliquam directionalium linearum incidentiam in parallelos, ideoque in his alter hic modus erit exactior.
De vero Gangis et Aureae Chersonesi situ.Ea quae longa experientia discuntur si ad perfectam veritatis cognitionem progredi non autem falsitate obscurari debeant sic instituenda sunt, ut castigatis quae per manifestas rationes falsa sunt, probabilia retineantur, donec experientiae et ratiocinationes omnes inter se consentaneae res ipsas in sua veritate ob oculos ponant, talis est geographia, quam, si volumus veterum inventa temere quavis occasione transponere, commutare aut invertere, non modo non perficiemus, sed pro unius erroris emendatione centum veritates depravabimus et confusissimam tandem terrarum et nominum congeriem faciemus, in qua nec regiones suis locis nec nomina suis regionibus reponantur, quale quid hodie in Indiae descriptione sit a geographis, dum nimis absurde Gangem celebratissimum fluvium occidentalior faciunt Cincapura promontorio et Taprobana, qui veteribus multo fuit orientaliter, atque universam deinceps Indiae descriptionem, quae apud Ptolomeum est, invertunt et confundunt, nihil illi ultra dictum promontorium concedentes, quod in primis nobis refellendum est, quo Ptolomeo sua stet autoritas et geographica veritas eruatur, quae non minus vera nomina quam veros locorum situs postulat.
Jam si consideremus 38 dierum iter quod Nicolaus de Conti Venetus confecit ab intimo inu Bengalico, et Avam fluvium, ad quem pervenit, multo majorem Guenga Bengalico, non inepte judicabimus eum ad maximum Indiae fluminum celebratissimumque verteribus Gangem pervenisse, quanquam alio forte ibi nomine vocatum, Avam quoque urbem eidem fluvio adjacentem credibile erit Palibotram esse cum ob magnitudinem, ut quae 15 miliarium ambitu patet, tum ob convenientem ab ostiis distantiam, 17 enim diebus enavigavit Nicolaus, cum 6000 stadiorum ponat Strabo.
Et sane cum eo loco que nos signavimus situm fontes Guengae Bengalici, idemque quem posuimus ipsius decursus, ut Joannem de Barros testem habemus, quid absurdius dici poterat quam hunc esse veterum illum Gangem, cujus fontes constat iisdem montibus quibus Indum ortos, et 280 mil:pass: tantum a Zaradro orientalissimo Indum augentium fluvio Plinio test distare, tum etiam magna parte in meridiem ferri?
Praeter solidas quoque istas rationes vel figura ipsa littorum et nomina passim inscripta veritatem ostendere poterant, Comari enim promontorium et nostri cum Ptolomeo atque Arriano ponunt, tum cabo de Colle quid aluid sonat quam Collaicum Ptolomei aut Colchicum Arriani?
Quid consonantius quam Jameri et Chaberis sive Camara, Pogu vel Pegu et Poduca, Tavay et Tava, Malanga et Malaca, Cantan et Gange oppidum cum fluvio maximo qualem veteres quoque Gangem testantur?
Nomina item quaedam in recentioribus tabulis invenio quae Mangi et Cathaium regna Ptolomeo cognita fuisse manifeste doceant, et ad sinum Magnum quem Plinius Chrysen vocat pertinere, ut sunt in Mangi regno Pagrasa, Done, Caracaran, Agonara, Tartaho, in Cathaio autem Aspicia et Brema, quibus apud Ptolomaeum respondent Pagrasa, Daona, Lariagara, Aganagara, Coracha, Aspithara, Bramma, ut dubium nullum sit Gangem Taprobana orientaliorem esse, recteque deinceps Chrysen, insulam et sinum Magnum sequi, ultra quae Cattigara Sinarum statio postremus Ptolomaicae descriptionis terminus orientalem nostrae continentis extremitatem possidere, et in regnum, quod hodie Tenduch vocatur, incidere videtur.That which long experience teaches, in order to advance with the object of a perfect knowledge of truth and not to be blinded by error, should be so established that, after discarding all which obvious reasons reveal to be false, that which is probable is retained until, every test and every reasoning being in agreement, the facts themselves in their very truth are placed before the eyes.
Per hunc sinum mare Caspium erumpere crediderunt Strabo, Dionysius poeta, Plinius, Solinus et Pomponius Mela, fortasse lacu illo non exiguo, qui Obi fluvium effundit, opinionem suggerente.
Hic in latitudine 42 gr: distantia 450 leucarum a capite bonae spei, et 6oo a promontorio S : Augustini inventum est promont: terrae australis ut annotavit Martinus Fernandus Denciso in sua Summa geographiae.